Νομικό Πλαίσιο

Η Ελλάδα έχει ήδη ενσωματώσει στο εθνικό της δίκαιο σημαντικά νομικά κείμενα -εργαλεία προστασίας των παιδιών από την σεξουαλική βία και εκμετάλλευση.

• Σύμβαση Lanzarote του Συμβουλίου της Ευρώπης (2007).

Η διεθνής Σύμβαση Lanzarote του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προστασία των παιδιών ενάντια στη σεξουαλική εκμετάλλευση και κακοποίηση (25.10.2007)16, που αποτέλεσε το πιο σημαντικό και συνεκτικό μέχρι σήμερα εργαλείο για την προάσπιση της προστασίας των παιδιών από την σεξουαλική κακοποίηση και εκμετάλλευση, εμπεριέχει σειρά προνοιών συναρθρωμένων στους άξονες της πρόληψης, της παροχής στήριξης στα θύματα, της δίωξης των δραστών και της προαγωγής της συνεργασίας σε εθνικό και διακρατικό επίπεδο. Η Σύμβαση Lanzarote έχει κυρωθεί από το Ελληνικό κοινοβούλιο από το 2008 (Ν. 3727/2008), καθιστώντας την Ελλάδα μία από τις πρώτες χώρες στον κόσμο που την ενέταξε στο εθνικό της νομοθετικό πλαίσιο. Σήμερα, η Σύμβαση αποτελεί νόμο του κράτους σε 48 χώρες δημιουργώντας ένα διευρυμένο πλαίσιο διακρατικών συνεργασιών στο πεδίο αυτό. Η εφαρμογή της σε όλα τα κράτη παρακολουθείται σε μόνιμη βάση από την ομώνυμη Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης. Όπως, όμως, στο διεθνές επίπεδο, έτσι και στο εθνικό, πρέπει το σύνολο των προνοιών της να εφαρμοστούν και στην πράξη, καθώς η νομοθέτησή τους είναι μόνο η αρχή στην προσπάθεια δημιουργίας ενός λειτουργικού ολιστικού δικτύου διασφάλισης των παιδιών από τη σεξουαλική κακοποίηση και εκμετάλλευση.

• Οδηγία 2011/93/ΕΕ για την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης εκμετάλλευσης παιδιών και της παιδικής πορνογραφίας

Αντιστοίχως, έχει ενσωματωθεί η Οδηγία 2011/93/ΕΕτου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 13ης Δεκεμβρίου 201117(Ν. 4267/2014) σχετικά με την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης και της σεξουαλικής εκμετάλλευσης παιδιών και της παιδικής πορνογραφίας,η εφαρμογή της οποίας, επίσης, για την χώρα μας είναι ακόμα ζητούμενο. Καθώς η διαδικτυακή σεξουαλική θυματοποίηση είναι ένα φαινόμενο κατ' εξοχήν υπερεθνικό, απαιτεί τις ανάλογες δράσεις διακρατικής συνεργασίας για να καταπολεμηθεί αποτελεσματικά. Με αυτή την έννοια, η εισαγωγή των προνοιών της Οδηγίας έδωσε τη δυνατότητα στις διωκτικές αρχές να μπορούν να έχουν διευρυμένες δυνατότητες δίωξης δραστών, των οποίων η εγκληματική δράση δεν αφορά μια και μόνο χώρα.

• Οδηγία 2012/29/ΕΕ για την προστασία των δικαιωμάτων των θυμάτων

Ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο Ν. 4478/2017 με τον οποίο εναρμονίζεται η εθνική νομοθεσία με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2012/29/ΕΕ για την προστασία των δικαιωμάτων των θυμάτων18. Εκτός από τον ευρύ ορισμό του θύματος, καθιερώνονται συγκεκριμένα μέτρα για την προστασία και την υποστήριξη του θύματος σε όλα τα στάδια της ποινικής διαδικασίας ακόμα και μετά τη λήξη αυτής. Με έμφαση στα δικαιώματα των θυμάτων για τη δέουσα πληροφόρηση, υποστήριξη και προστασία σε κάθε επαφή με τους φορείς της πρώτης επαφής τους, τα παιδιά θύματα αντιμετωπίζονται με σεβασμό και ευαισθησία, ως ιδιαίτερα ευάλωτα θύματα.

Ποινικός Κώδικας

Με τις πρόσφατες τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικακαι του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας(Ν. 4855/2021) εισήχθησαν νέες ρυθμίσεις προστασίας των ανήλικων θυμάτων εγκλημάτων κατά της προσωπικής και γενετήσιας ελευθερίας:

1. Αυτεπάγγελτη δίωξη των αδικημάτων κατά της γενετήσιας ελευθερίας σε βάρος ανηλίκων κάτω των 15 ετών
2. Προτεραιότητα στην ανάκριση και εκδίκαση υποθέσεων κατά της γενετήσιας ελευθερίας σε βάρος ανηλίκων (δυνατότητα του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου)
3. Ισόβια κάθειρξη για βιασμό ανηλίκου (αποκλειστική πρόβλεψη ποινής)
4. Επαναφορά της αιμομιξίαςως κακούργημα (Αυστηροποίηση των ποινών σε όλες τις περιπτώσεις στο αδίκημα της γενετήσιας πράξης μεταξύ συγγενών (άρθρο 345 ΠΚ). Επανέρχεται η κακουργηματική μορφή της αιμομιξίας, η οποία τον Ιούνιο του 2019 είχε γίνει πλημμέλημα)
5. Τιμώρηση των γενετήσιων πράξεων με ανηλίκους (αποπλάνηση) ως κακούργημα σε όλες τις μορφές του (άρθρο 339 ΠΚ)
6. Αύξηση του χρόνου έναρξης παραγραφής του εγκλήματος από την ενηλικίωση του ανηλίκου (ενός έτους για πλημμέλημα και τριών ετών για κακούργημα)
7. Αύξηση του ορίουτης υφ' όρων απόλυσης γιατην ποινή της ισόβιας κάθειρξης(έκτιση 4/5 της ποινής από 3/5 που ίσχυε πριν)
8. Παραμονή σε σωφρονιστικό κατάστημα ίση με τα 3/5 της ποινής (πραγματική έκτιση της ποινής 3/5 από 2/5 που ίσχυε πριν)
9. Σε περίπτωση καταδίκης σε ισόβια κάθειρξη από 16 έτη σε 18 έτη (πραγματική έκτιση)
10. Αυστηροποίηση των ποινών για την κατάχρηση ανίκανων προς αντίσταση προσώπων σε γενετήσιες πράξει λόγω διανοητικής ή σωματικής αναπηρίας (άρθρο 338 ΠΚ)